เปิดโรงงาน OPPO โชว์กระบวนการผลิต ที่เมืองฉงชิ่ง

กว่าจะเป็นแบรนด์เทคโนโลยีระดับโลกได้ OPPO ต้องผ่านการค้นคว้าวิจัยและพัฒนาอย่างยาวนาน และเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา OPPO ได้ให้โอกาส BACIDEA เข้าเยี่ยมชมโรงงานผลิตที่เมืองฉงชิ่ง เพื่อให้ได้เข้าใจถึงประวัติของแบรนด์ รวมไปถึงกระบวนการผลิตต่างๆ กว่าจะออกมาเป็นสมาร์ทโฟนที่ส่งถึงมือผู้ใช้

จากจุดเริ่มต้นเล็กๆ สู่ความเป็นผู้นำระดับโลก

แม้ว่า OPPO จะก่อตั้งบริษัทในประเทศจีนอย่างเป็นทางการเมื่อปี 2004 แต่จุดเริ่มต้นที่แท้จริงต้องย้อนไปปี 2001 โดยพยายามค้นหาคำที่เหมาะจะนำมาใช้เป็นชื่อแบรนด์ ทีมงานได้สำรวจภาษาทั่วโลกมากกว่า 100 ภาษาเพื่อหาคำที่ใช่ และในที่สุดก็พบว่า “OPPO” เป็นคำที่ไม่มีความหมายเชิงลบในภาษาใดๆ เลย ซึ่งเหมาะกับการก้าวสู่ตลาดระดับโลก นั่นทำให้ทีมงานจดเริ่มจดทะเบียนก่อตั้งแบรนด์ในปี 2001 และเตรียมความพร้อมกระทั่งเปิดบริษัทอย่างเป็นทางการในปี 2004 ภายใต้พันธกิจ “Technology for mankind, kindness for the world” ซึ่งหมายถึงการให้ความสำคัญกับความต้องการของผู้ใช้ โดยให้มนุษย์เป็นแกนกลางของการสร้างสรรค์นวัตกรรม เพราะ OPPO เชื่อว่าทุกนวัตกรรมเริ่มต้นจากความต้องการของมนุษย์

สินค้าแรกของ OPPO คือการทำให้คนมีความสุข

ในยุคที่นวัตกรรมเครื่องเสียงเริ่มเปลี่ยนจากวิทยุตั้งโต๊ะกลายเป็นเครื่องเล่น MP3 ที่ให้เสียงเพลงอยู่กับเราได้ตลอดเวลา OPPO ก็ส่ง OPPO X3 กับดีไซน์เปลือกหอยที่สวยกว่าเครื่องเล่น MP3 ในยุคเดียวกันที่มักออกมาเป็นแท่งเหลี่ยม ทำให้ OPPO X3 เป็นการเริ่มต้นที่ดีและได้รับการต้อนรับจากผู้ใช้ จนต่อยอดพัฒนาเครื่องเล่น MP3 และครองอันดับ 1 ในประเทศจีนมาตลอด

จนกระทั่ง OPPO ค้นพบว่าตลาดมือถือยังมีช่องว่าง และเป็นที่ต้องการของผู้ใช้อย่างมาก ทำให้ปี 2008 ได้เปิดตัวฟีเจอร์โฟนรุ่นแรกในชื่อ OPPO A103 ที่ยังคงเอกลักษณ์การสร้างความสุขให้ผู้ใช้ โดยเป็นมือถือที่มีรอยยิ้ม ทำให้ได้ชื่อว่า “Smiley Phone”

และจุดเปลี่ยนสำคัญของ OPPO เกิดขึ้นในปี 2011 ที่เปิดตัว OPPO Find Me ทำให้ OPPO เข้าสู่อุตสาหกรรมสมาร์ทโฟนอย่างเต็มตัว หลังจากนั้น OPPO ก็เดินหน้าพัฒนาและยกระดับวงการอย่างต่อเนื่อง เช่น สมาร์ทโฟนที่แก้ปัญหากล้องหน้าไม่สวย กล้องหลังไม่ดี ด้วยกล้องแบบหมุนในชื่อ OPPO N1 ในปี 2013 และระบบชาร์จเร็ว VOOC อันเลื่องชื่อแห่งยุค 2014 รวมถึงสมาร์ทโฟนที่บางที่สุดในโลกด้วยความบาง 4.85 มม. เท่านั้นที่ OPPO R5 ได้ทำสถิติไว้ในปีเดียวกัน โดยสมาร์ทโฟนรุ่นล่าสุดคือ OPPO Find X8 Series ที่เป็นก้าวสำคัญของสมาร์ทโฟนในยุค AI

แนวคิดการสร้างสรรค์สินค้าโดยรวมจะใช้กลยุทธ์ 1+3+X โดยให้สมาร์ทโฟนคือศูนย์กลางของการควบคุม เชื่อมต่อกับ 3 อุปกรณ์แวดล้อมคือ สมาร์ทวอทช์ หูฟัง และแท็บเล็ต

กระบวนการผลิตที่ชาญฉลาด

โรงงาน OPPO ที่เมืองฉงชิ่ง ถือเป็นฐานการผลิตที่ใหญ่ที่สุดของ OPPO ก่อตั้งบนพื้นที่ 1,524 ไร่ ด้วยการออกแบบพื้นที่เชิงนิเวศ “หนึ่งใจกลาง หนึ่งวงแหวน สี่กลุ่ม” เพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตของพนักงาน และเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิต

• หนึ่งใจกลาง คือโรงงานที่รวมสำนักงานและการผลิตไว้จุดศูนย์กลาง
• หนึ่งวงแหวน คือทางเดินเชิงนิเวศ ความยาวราว 2.5 กม. ที่ให้คนเดินผ่านเท่านั้น
• สี่กลุ่ม คือหอพักพนักงานที่อยู่รอบนอกทั้ง 4 มุม

นอกจากนี้ยังมีความเป็นธรรมชาติทั้งภายในพื้นที่ของโรงงานและบริเวณด้านนอก โอบล้อมด้วยภูเขา ต้นไม้ และหมอก ทำให้โรงงานแห่งนี้มีชื่อเรียกอีกอย่างว่า “สวนอุตสาหกรรม” โดยโรงงานแห่งนี้ลงนามข้อตกลงการลงทุนร่วมกับรัฐบาลเขตอวี้เป่ยในเดือนตุลาคม ปี 2016 มูลค่าการลงทุนรวม 7.7 พันล้านหยวน และเริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน ปี 2017 ปัจจุบันกลายเป็นฐานการผลิตและศูนย์โลจิสติกส์ที่ใหญ่ที่สุดของ OPPO ทั่วโลก

การผลิตสมาร์ทโฟนแต่ละรุ่นมีขั้นตอนสำคัญทั้งหมด 6 อย่างด้วยกันคือ

1. การวางแผนและสำรวจตลาด
2. ออกแบบและพัฒนาสินค้า
3. เข้าสู่กระบวนการผลิต
4. ทดสอบมาตรฐานและความทนทาน
5. เปิดตัวสินค้าและทำการตลาดส่งเสริมการขาย
6. การดูแลหลังการขาย

การวางแผนและสำรวจตลาด จะต้องวางแผนตั้งแต่ออกแบบภายนอกไปจนถึงชิ้นส่วนภายใน ทั้ง Hardware และ Software โดยมองภาพรวมผู้ใช้หลัก 1 ล้านรายว่ามีความต้องการอย่างไร

ผมเองเคยมีประสบการณ์ตรงกับขั้นตอนนี้ เมื่อประมาณปี 2011-2012 ตอนที่ผมเขียนบล็อกแล้วแต่ยังไม่ได้ทำเป็นอาชีพ ผมเคยได้รับคำเชิญจาก OPPO ในฐานะผู้ใช้ เพื่อให้ Feedback ข้อมูลต่างๆ เช่น ทำไมซื้อ OPPO ทำไมซื้อคู่แข่ง รุ่นนี้มีจุดอ่อนอะไรที่อยากให้ปรับปรุง รุ่นถัดไปถ้าสเปคแบบนี้ควรตั้งราคาขายเท่าไร ซึ่งผมถูกเลือกเพราะทีมงานมองว่าผมเป็นคนที่มีความรู้และสามารถให้ข้อมูลอย่างตรงไปตรงมาได้

หลังจากนั้นก็จะนำข้อมูลที่ได้มาออกแบบจนได้ Prototype ที่เป็นต้นแบบสินค้า จากนั้นก็จะเข้าสู่กระบวนการผลิตจริงกว่า 128 ขั้นตอน เมื่อได้สินค้าที่ผลิตเสร็จแล้ว ก็จะเข้าสู่กระบวนการทดสอบคุณภาพ โดยจะมีการจำลองเงื่อนไขต่างๆ เช่น อุณหภูมิ -40 องศา ไปจนถึง 85 องศา เพื่อให้ครอบคลุมการใช้งานของทุกประเทศทั่วโลก รวมถึงการทดสอบเล่นเกมจริง เพื่อทดสอบความร้อน ความเสถียร ประสิทธิภาพ การบริโภคพลังงาน

เมื่อผ่านการทดสอบทุกรูปแบบแล้ว สินค้าจะถูกเปิดตัวจัดส่งไปยังทุกสาขาทั่วโลก โดยมีศูนย์บริการลูกค้ากว่า 3,300 แห่งทั่วโลก ที่ให้บริการทั้งก่อนและหลังการขาย 

เจาะลึกสายการผลิต

ในการเยี่ยมชมโรงงานครั้งนี้ ผมได้ดูกระบวนการผลิตจริงบางส่วนที่ OPPO อนุญาตให้เข้าชม โดยแบ่งเป็นสายการผลิต SMT และ Final Assembly รวมถึงกระบวนการทดสอบมาตรฐาน ซึ่งปรกติแล้วจะไม่อนุญาตให้ถ่ายรูป แต่เราได้รับอนุญาตเป็นกรณีพิเศษ

สายการผลิต SMT (Surface Mounted Technology)

SMT คือเทคโนโลยีการติดตั้งชิ้นส่วนบนพื้นผิว ( Surface Mounted Technology ) เป็นกระบวนการหลักในการผลิตเมนบอร์ดของโทรศัพท์มือถือ โดยสายการผลิต SMT ที่ฉงชิ่งเริ่มผลิตแผงวงจร PCB แผ่นแรกเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2019 สายการผลิตเป็นแบบเส้นเดียวต่อเนื่องตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการ ทำให้เกิดความราบรื่นและต่อเนื่อง ทำให้ปัจจุบันสามารถรองรับกำลังการผลิตได้ถึง 5 ล้านแผ่นต่อเดือน 

OPPO พยายามลดจำนวนพนักงานผลิตและใช้เครื่องจักรแทน โดยความอัตโนมัติของโรงงานอยู่ที่ 90-95% และใช้พนักงานต่อสายการผลิตลดลงเหลือเพียง 6 คนเท่านั้น จากเดิมที่ต้องใช้มากถึง 11 คนต่อสายการผลิต ทำให้กำลังผลิตของโรงงานอยู่ในระดับแถวหน้าของอุตสาหกรรม

ในขั้นตอนนี้จะทำการติดตั้งชิ้นส่วนต่างๆ ลงบนเมนบอร์ด จากนั้นจะเข้าสู่ขั้นตอนเตาอบไนโตรเจนแบบรีโฟลว์ และตรวจสอบด้วยแสงอัตโนมัติ ( AOI ) เพื่อประเมินสถานะการบัดกรีบนแผงวงจร

มาถึงตรงนี้ก็ทำให้เห็นว่าการใช้เครื่องจักรมาทดแทนแรงงานคน นอกจากจะช่วยเรื่องความเร็วในการผลิตแล้ว ยังช่วยเพิ่มความแม่นยำและถูกต้องในกระบวนการด้วย โดยปัจจุบัน OPPO ให้พนักงาน 1 คนดูแลสายการผลิตพร้อมกัน 4 สาย

ขั้นตอนถัดไปคือสายการทดสอบแบบ 6 วงจร แบ่งเป็น 5 กระบวนการ ได้แก่ การดาวน์โหลด การปรับเทียบ การทดสอบแบบรวม การทดสอบ WIFI และการตรวจสอบกระแสไฟฟ้า นอกจากการยกระดับระบบการผลิตแบบอัตโนมัติแล้ว สายการผลิต SMT ยังติดตั้งระบบ MES, SCADA, EAM, และ MCM เพื่อให้เกิดการผลิตอัจฉริยะ สามารถจัดเก็บและติดตามข้อมูลได้ ตรวจสอบพารามิเตอร์สำคัญของอุปกรณ์แบบเรียลไทม์ ตรวจจับความผิดปกติของอุปกรณ์โดยอัตโนมัติและส่งคำเตือนทันที ตลอดจนติดตามอายุการใช้งานของชิ้นส่วนอุปกรณ์

หลังจากที่ประกอบชิ้นส่วนบนแผงวงจรเรียบร้อย ก็เข้าสู่กระบวนการเสริมแกร่งด้วยวัสดุเสริม เช่น การกันน้ำป้องกันแรงกระแทก และป้องกันการแผ่รังสีแม่เหล็กไฟฟ้า โดยแบ่งเป็นกระบวนการจ่ายกาวและกระบวนการติดตั้งวัสดุเสริม โดยติดตั้งวัสดุเสริมภายนอก เช่น ซิลิโคนกันน้ำสำหรับขั้วต่อ แผ่นทองแดงป้องกันสัญญาณรบกวน และแผ่นกราไฟต์ระบายความร้อน

สายการประกอบขั้นสุดท้าย ( Final Assembly Line ) จะทำการประกอบหน้าจอ กรอบกลาง แบตเตอรี่ และฝาหลัง ซึ่งเป็น 4 โครงสร้างหลัก โดยหน้าจอที่ใช้ในสายการผลิตที่โรงงานแห่งนี้ส่วนใหญ่เป็นของ BOE

ส่วนการประกอบกล้องนับว่าเป็นอีกส่วนที่สำคัญมาก มีข้อกำหนดด้านความสะอาดสูง ภายในห้องมีการติดตั้งเครื่องเพิ่มความชื้นและพัดลมขนาดเล็ก เพื่อเพิ่มน้ำหนักของฝุ่นและลดโอกาสที่ฝุ่นจะเข้าไปอยู่ในชิ้นส่วนของกล้อง

ขั้นตอนสุดท้ายก่อนจะบรรจุและกระจายสินค้า คือการทดสอบคุณภาพ โดยจะมีการจำลองสถานการณ์ต่างๆ เช่น การตกในระดับการใช้งานปรกติ การตกจากระดับที่สูงกว่าปรกติ การบิดงอตัวเครื่อง การกดปุ่มอย่างต่อเนื่อง รวมไปถึงห้องทดสอบใช้งานจริงที่มีพนักงานทดสอบเล่นเกมด้วย

สิ่งแวดล้อมที่เคียงข้างเทคโนโลยี

ภายในโรงงานได้มีการจัดโซนต้นไม้จำลองที่สร้างจากเศษวัสดุอิเล็กทรอนิกส์ที่ไม่ใช้แล้ว เพื่อให้ทุกคนได้ตระหนักถึงความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม และยังสะท้อนแนวคิด Green Product ภายใต้เป้าหมายการบรรลุความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี 2050

ความสำเร็จระดับโลก

ปัจจุบัน OPPO ได้ขยายครอบคลุมมากกว่า 70 ประเทศและภูมิภาคทั่วโลก มีจุดหน้าร้านวางขายสินค้ากว่า 300,000 แห่งทั่วโลก และมีพนักงานมากกว่า 40,000 คน มีศูนย์วิจัยและพัฒนา 6 แห่งขนาดใหญ่ โดยต่างประเทศเน้นที่ซิลิคอนแวลลีย์ของสหรัฐอเมริกา และโยโกฮามะของญี่ปุ่น ภายในประเทศมีการดำเนินการที่เซินเจิ้น เฉิงตู ซีอาน อู่ฮั่น 

ข้อมูลล่าสุดจาก Canalys ในไตรมาส 3 ปี 2024 พบว่า OPPO ขึ้นแท่นอันดับ 4 ของตลาดโลก ด้วยส่วนแบ่งตลาด 9% และขึ้นเป็นผู้นำในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วยส่วนแบ่ง 21% และยังยื่นจดสิทธิบัตรกว่า 100,000 ฉบับ โดย 91% เป็นสิทธิบัตรการประดิษฐ์ ซึ่งเป็นผลลัพธ์จากการลงทุนด้านวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเนื่องผ่านศูนย์ R&D ทั้งในจีน สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น

เทคโนโลยีที่เติบโตเคียงข้างมนุษย์

จากการเยี่ยมชมโรงงาน OPPO ในครั้งนี้ สิ่งที่สะท้อนอย่างชัดเจนไม่ใช่เพียงแค่มาตรฐานการผลิตอัจฉริยะในระดับแนวหน้าของโลก แต่ยังรวมถึงปรัชญาเบื้องหลังแบรนด์ที่เชื่อมั่นในพลังของมนุษย์และเทคโนโลยี ที่พัฒนาไปพร้อมกันด้วยแนวทางที่ใส่ใจทั้งผู้ใช้ สังคม และสิ่งแวดล้อมด้วย